राजा भोज की नगरी… भोपाल.
मध्य प्रदेश सरकार की आधिकारिक साइट की मानें तो हिन्दुस्तान के दिल, मध्य प्रदेश की राजधानी की स्थापना 11वीं शताब्दी में हुई थी. परमार वंश के राजा भोज ने 2 ख़ूबसूरत झीलें बनवाई थीं और उसके बाद राजधानी भोजपाल की स्थापना की. भोजपाल ही अब भोपाल के नाम से जाना जाता है.
राजा भोज ने झीलों के अलावा, भोपाल से 40 किलोमीटर की दूरी पर भोजपुर गांव में एक शिव मंदिर बनवाया. यहां की शिवलिंग 20 फ़ुट लंबी है और इसे ‘पूर्व का सोमनाथ’ भी कहा जाता है. भोपाल को भी विदेशी आक्रमणकारियों का सामना करना पड़ा.
आज पलटते हैं इतिहास के कुछ पुराने पन्ने और देखते हैं भोपाल की कुछ पुरानी तस्वीरें-
1. अहमदाबाद पैलेस
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_8658e754-1a32-4039-ac33-34057bdcfef8.jpg)
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_a99a1bc7-e39d-4fb6-84de-775b06929baf.jpg)
2. बैनज़ीर पैलेस
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_61c5e509-d85d-4b95-8a5c-7d28afa0577b.jpg)
3. राहत मंज़िल
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_8518f1b1-4dcf-40b0-a257-de90945caf0b.jpg)
4. ताज महल पैलेस
ADVERTISEMENT
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_dabb3801-36df-4bdf-ae32-cae5b97e199f.jpg)
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_b40dfd43-8242-448b-b4ca-3d4ebff3aaf9.jpg)
5. मिंटो हॉल
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_b321c9ae-88cf-4e5c-b143-3a5aba121e0b.jpg)
6. नवाबी अदालत
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_88dac203-2b99-46b9-841e-6e767c64e246.jpg)
7. ताज उल मस्जिद
ADVERTISEMENT
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_2a44fce7-5ba3-423e-bc87-1364167b7360.jpg)
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_1730c94e-d187-496b-96bf-281502754ae1.jpg)
8. शौक़त महल
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_34981e5c-4156-4a71-b69f-b97dfe7d1232.jpg)
9. जुमेराती दरवाजा
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_eba28f86-0b91-4917-b52a-f4084c178329.jpg)
10. भोपाल रेलवे स्टेशन पर पहली रेलगाड़ी की प्रतीक्षा में खड़े सैनिक
ADVERTISEMENT
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_b09ae55f-46d8-4539-9417-1f5216d48e11.jpg)
11. सेंट्रल लाइब्रेरी
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_cb0a2d08-f1f6-43ef-a40a-a858068b25c9.jpg)
12. वन विहार
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_0d68a563-c0dd-479b-95e2-d692f0e0ba86.jpg)
13. बड़ा तालाब
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_05b47dba-8a33-47ca-9065-e319064eecb4.jpg)
14. जहनुमा पैलेस
ADVERTISEMENT
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_0e90fbe8-9da2-40f8-a7e9-d91f735d27af.jpg)
15. किंग एडवर्ड्स अस्पताल (अब हमीदिया अस्पताल)
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_2b43e3bc-fea3-452f-a0ff-65411854e3d9.jpg)
16. फ़तहगढ़ क़िला
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_0b2f4966-0a0a-4df7-a686-5927711be95e.jpg)
17. सदर मंज़िल
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_84d7ef6d-e27f-453f-bff6-07568af13a23.jpg)
18. मोती महल
ADVERTISEMENT
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_84d7ef6d-e27f-453f-bff6-07568af13a23.jpg)
19. गौहर महल
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_093777db-21fb-4a7e-a8e4-e93c71591b81.jpg)
20. जामा मस्जिद
![](https://wp.hindi.scoopwhoop.com/wp-content/uploads/2020/12/5fda115c60c060597299ff3c_ae2e0eb3-8f29-4de5-a4e3-17a8dc084f10.jpg)
तस्वीरें देखकर घूमने जाने मन हो गया हो तो अगली ट्रिप राजा भोज की नगरी भोपाल की मार लेना.